Bij de Rheezermaten staat waterveiligheid voorop, net zoals bij alle projecten die onder de grensoverschrijdende Vechtvisie vallen. Gelukkig laat bescherming bij hoogwater zich goed combineren met een andere belangrijke doelstelling van de Vechtvisie: van de Vecht weer een halfnatuurlijke rivier maken. Bij Rheezermaten wordt de rivier door hermeandering een flink stuk verlengd. Waar dat mogelijk is, wordt hiervoor de oude, natuurlijke loop van de rivier in ere hersteld. In diverse dode armen heeft de natuur zich echter zo bijzonder ontwikkeld, dat die ongemoeid worden gelaten. In plaats daarvan worden nieuwe meanders uitgegraven. Dan gaat het verder met de volgende fase: de uitwerking van de voorlopige ontwerpen voor Rheezermaten, Stegeren én Karshoek. De provincie is verantwoordelijk voor de planfase, waterschap Vechtstromen voor de uitvoering. Op zijn vroegst – afhankelijk van de grondverwerving – beginnen de werkzaamheden in 2017.

Staatsbosbeheer. Een belangrijke partner voor Rheezermaten is Staatsbosbeheer, met ongeveer 150 hectare de grondeigenaar van een groot deel van het plangebied. Staatsbosbeheer bezit een flink deel van de regelmatig overstromende gronden in het winterbed, maar ook een uniek trilveengebied van ongeveer 37 hectare. Het gaat om veengrond die onafhankelijk van de Vecht functioneert, waar vegetaties voorkomen die vergelijkbaar zijn met het veel grotere Overijsselse veengebied De Weerribben. Ook LTO Noord heeft een belangrijke rol in het gebiedsproces. Deze zomer maakte LTO Noord een ronde langs diverse agrarische ondernemers in het gebied om informatie te delen over verdrogings- en vernattingproblematiek. Ook de plannen voor de Vecht en de mogelijkheden voor ondernemers kwamen aan bod.

Natuurlijke dynamiek. Staatsbosbeheer heeft als doel om natuur te beschermen en te ontwikkelen, maar ook om deze beleefbaar te maken: genieten van de natuur, zonder dat de natuur daaronder lijdt. Dat doel loopt parallel met de doelen van de Vechtvisie. De kanalisatie van de Vecht in de jaren zestig heeft de natuur erg beperkt, de veelzijdigheid werd letterlijk gladgetrokken. Dankzij de hermeandering en de daarbij behorende erosie, zandafzettingen en overstromingen in het winterbed keert de dynamiek terug en kan de natuur zich herstellen.

Prehistorisch meandersysteem

Waterschap Vechtstromen en Staatsbosbeheer hebben onlangs het trilveenreservaat in het plangebied onderzocht. Er is nauwkeurig in kaart gebracht hoe de bodem is opgebouwd, hoe het grondwater stroomt en wat de kwaliteit van het grondwater is. Doel was onderzoeken hoe de verdroging van het gebied kan worden gestopt om zo het unieke karakter van het gebied te behouden. Als interessant extraatje is dankzij grondboringen onder het veen de loop van oude meanders ontdekt. Zo is als een geschiedenisboek terug te lezen hoe de loop van de Vecht zich in de afgelopen eeuwen heeft verlegd. Een blik in het verleden van honderden, misschien wel enkele duizenden jaren, die ons dichter bij de ontrafeling van de ontstaansgeschiedenis van de Vecht en het Vechtdal brengt.

Structuurversterking

De provincie moet nog heel wat grond langs de Vecht in bezit krijgen om het project uit te voeren. Deels koopt de provincie deze grond aan of waardeert deze af, deels gebeurt dit door kavelruil. Die kavelruil maakt het mogelijk om het gebied logischer in te delen en zo de landbouw in de regio te ondersteunen. Op deze manier voorziet Rheezermaten, naast waterveiligheid en natuur, ook in structuurversterking van de landbouw in het gebied. Verder is de provincie in gesprek met natuurorganisaties en toeristische ondernemers over de recreatiemogelijkheden rond Rheezermaten. Het is de bedoeling om hiermee een ‘combipakket’ te bieden, zodat landbouwbedrijven, recreatie en natuur allemaal meeprofiteren van de werkzaamheden.